Κάθε νησί και ο ανεμόμυλός του, κατά περιπτώσεις και πολλοί περισσότεροι από ένας.
Οι ανεμόμυλοι αποτελούν ίσως το πιο σύνθετο δημιούργημα της προβιομηχανικής περιόδου και φαίνεται να δημιουργήθηκαν γύρω στο 700 μ.Χ. στη Μεσοποταμία. Η τεχνική τους έφτασε στην Ευρώπη από τους Σταυροφόρους και τους εξερευνητές.
Ο ελληνικός ανεμόμυλος, ο οποίος εμφανίζει κάποιες διαφορές από τους Ευρωπαϊκούς δημιουργήθηκε τον 1^ο μ.Χ. αι. από τον Ήρωνα. Μεγαλύτερη διάδοση γνώρισαν τον 12^ο-13^ο αι. κυρίως στα νησιά του Αιγαίου, με αρκετούς να σώζονται ως τις μέρες μας και να φιγουράρουν σε άπειρες φωτογραφίες αποτελώντας σήμα κατατεθέν των αιγαιοπελαγίτικων νησιών.
Γενικά η μορφή τους δεν ποικίλει πολύ. Είναι κυλινδρικοί, πέτρινοι, με δύο ή τρία ξύλινα πατώματα και κωνική οροφή. Στην Ελλάδα εμφανίζονται τέσσερις τύποι ανεμόμυλων. Δύο τύποι είναι ο Ταράλης κατακόρυφου άξονα και οριζόντιου άξονα. Ο τύπος κατακόρυφου άξονα είναι ο παλιότερος στην Ελλάδα και συναντάται στο Κοθρί της Άνδρου, στην Σέριφο και την Κάρπαθο. Ο δεύτερος τύπος είναι ουσιαστικά μια μετεξέλιξη του προηγούμενου και συναντάται κυρίως στην Κάρπαθο. Το χαρακτηριστικό τους είναι η δύσκολη λειτουργία τους καθώς για να περιστραφούν χρειάζονται συγκεκριμένη κατεύθυνση ανέμου.
Οι άλλοι δύο τύποι είναι ο αξετροχάρης και ο ξετροχάρης. Στον αξετροχάρη συναντάμε την ίδια δυσκολία με τους δύο προηγούμενους και υπάρχει σε Κρήτη, Σίφνο και Κάρπαθο. Ο ξετροχάρης είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος ανεμόμυλου και συναντάται περισσότερο στην Ελλάδα. Οπτικά και κτιριακά δεν διαφέρει αρκετά από τους προηγούμενους όμως αυτό που τον ξεχωρίζει είναι η κινητή οροφή του. Έτσι η λειτουργία του είναι δυνατή όποια κατεύθυνση και αν έχει ο άνεμος.
Στις εποχές που οι ανεμόμυλοι γνώρισαν τις μεγάλες τους δόξες αποτελούσαν σημαντικό παράγοντα της οικονομίας του τόπου. Η χρήση τους ήταν κυρίως το άλεσμα σιτηρών, η άντληση νερού(Ρόδος, Κως, Κρήτη) και το άλεσμα θειαφιού στα ορυχεία της Μήλου. Κάθε φορά που ο μύλος άνοιγε σχεδόν όλο το χωριό περνούσε για να αλέσει τα προϊόντα του. Έτσι ο μυλωνάς για να «προσκαλέσει» τους πελάτες του άνοιγε ένα από τα πανιά του ανεμόμυλου δίνοντας το σήμα της έναρξης. Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού ξεκινούσαν με τα γαϊδουράκια τους φορτωμένα περιμένοντας πολλές φορές αρκετές ώρες μέχρι τη σειρά τους. Έτσι για να γλυκάνει η πολύωρη αναμονή μικρά γλέντια στήνονταν έξω από το μύλο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου των Ελληνικών Μύλων πιστεύεται ότι στην Ελλάδα λειτουργούσαν περίπου 2000 ανεμόμυλοι και οι 650 από αυτούς ήταν στα νησιά των Κυκλάδων.
Οι πιο διάσημοι ανεμόμυλοι βρίσκονται στο νησί της Μυκόνου. Σήμερα θα δείτε επτά πέτρινους τριώροφους ανεμόμυλους με μικρά παράθυρα και περιστρεφόμενη οροφή. Μπορούν να θεωρηθούν και ως η πρώτη βιοτεχνική μονάδα του νησιού καθώς ο αρχικός τους αριθμός ήταν 28. Για να θαυμάσετε τον αναπαλαιωμένο μύλο του Μπόντη αλλά και τους υπόλοιπους πρέπει να ανεβείτε στο λόφο πάνω από τη συνοικία του Κάστρου.
Ένα επίσης μεγάλο συγκρότημα ανεμόμυλων υπάρχει στο Οροπέδιο Λασιθίου στην Κρήτη. Ο αρχικός τους αριθμός ήταν αρκετά μεγάλος σήμερα όμως οι καλύτερα διατηρημένοι είναι 24 ανεμόμυλοι στην βορινή είσοδο του Οροπεδίου κοντά στο χωριό Τζερμιάδο που χρησιμοποιούνταν κυρίως για την άντληση νερού. Μικρές συστάδες ανεμόμυλων υπάρχουν επίσης στην Κάρπαθο, τη Ρόδο, την Τήνο αλλά και σε άλλα μικρότερα νησιά.
Αν σας κινήθηκε η περιέργεια να δείτε ένα ανεμόμυλο σίγουρα θα συναντήσετε αρκετούς να στέκονται ακόμη στους λόφους των νησιών του Αιγαίου ενώ στην Μύκονο μπορείτε επίσης να γνωρίσετε το εσωτερικό του καθώς λειτουργεί ως μουσείο. Στην Σκύρο, την Κάρπαθο, την Πάρο και αλλού θα γευτείτε παραδοσιακές γεύσεις στην ατμόσφαιρα ανεμόμυλων που έχουν μετατραπεί σε εστιατόρια ενώ για να απογειώσετε την εμπειρία σας η διαμονή στον υπέροχα ανακαινισμένο ανεμόμυλο του 17^ου αι. στα Κουφονήσια είναι σίγουρα μια εξαιρετική πρόταση.