Η Λιβαδειά ή Λιβάδεια ή Λειβαδιά είναι πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας και αριθμεί περίπου 30000 κατοίκους. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 200 μέτρων, στο δυτικό τμήμα του νομού, στο άκρο της πεδιάδας της Κωπαϊδος και τη διαρρέει ο μικρός ποταμός Έρκυνα. Είναι περιτριγυρισμένη από βουνά με βόρεια της πόλης να εκτείνεται ο Παρνασσός και νότια ο Ελικώνας στους πρόποδες του οποίου ήταν κτισμένη η παλιά πόλη της Λιβαδειάς.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερη πόλη, με καθαρά ‘ελληνικά χαρακτηριστικά’, που με την ιστορία και τους μύθους της έγινε πηγή έμπνευσης για ποιητές, ζωγράφους και γλύπτες όλων των αιώνων.
Κατά την αρχαιότητα, η Λιβαδειά, είχε το όνομα Μίδεια, και φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα γνωστή αφού αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα. Το σημερινό της όνομα οφείλεται στον Αθηναίο ήρωα Λέβαδο ο οποίος εγκατέστησε τους κατοίκους στην πεδιάδα, μαζί με τη σύζυγό του Λαονίκη. Κατά τους ιστορικούς χρόνους, η Λιβαδειά ήταν περίφημη για το πανάρχαιο Μαντείο του Τροφωνίου, το οποίο επισκέφθηκαν ο Κροίσος, ο Μαρδόνιος, ο Αιμίλιος Παύλος κ.ά για να πάρουν χρησμό. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει τα παραπάνω λεπτομερώς στο βιβλίο του Βοιωτικά, στο οποίο περιγράφονται αναλυτικά οι συνήθειες της εποχής και τα θρησκευτικά δρώμενα. Η Λιβαδειά αποτέλεσε μία από τις πόλεις της Βοιωτικής Ομοσπονδίας τον 8^ο αι. π.Χ. Το 395 π.Χ λεηλατήθηκε από το Λύσανδρο και το 86 π.Χ από το Μιθριδάτη. Κατά τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής περιόδου η πόλη της Λιβαδειάς δεν παρουσίασε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, η αγροτική οικονομία της πόλης αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα λόγω των βαρβαρικών επιδρομών μέχρι τον 7ο αιώνα. Αντίθετα κατά τη διάρκεια του 9^ου αι. η Λιβαδειά γνώρισε αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη ενώ αργότερα στα μέσα του 12^ου αι. οι ληστρικές επιδρομές των Νορμανδών αποδυνάμωσαν την καλλιέργεια και τη βιομηχανία μεταξιού στην ευρύτερη περιοχή και εμπόδισαν επίσης την εμπορική κίνηση υποβαθμίζοντας έτσι την οικονομία της πόλης. Μετά την ήττα των Φράγκων από τους Καταλανούς στη λεγόμενη μάχη του Κηφισού (1311) οι κάτοικοι παρέδωσαν το κάστρο της πόλης στους νικητές με αντάλλαγμα την παραχώρηση προνομίων (Κάστρο της Λιβαδειάς).
Παραμονές της Επανάστασης του 1821, η Γκιαούρ Λιβαδειά, όπως την ονόμαζαν οι Τούρκοι για τον πολυάριθμο ελληνικό πληθυσμό της, είχε 10.000 Έλληνες κατοίκους όπου ασχολούνταν με τη γεωργία, το εμπόριο και τη βιομηχανία. Το 1820 η πόλη ήταν το κέντρο των ενεργειών της Φιλικής Εταιρίας, στην οποία είχαν μυηθεί οι πρόκριτοί της. Ο Αθανάσιος Διάκος, ο οποίος ήταν αρχηγός μαζί με τον Βασίλη Μπούσγο και με τους προκρίτους Ιωάννη Λογοθέτη, Ιωάννη Φίλωνα και Λάμπρο Νάκο, προετοίμασαν την εξέγερση. Την νύχτα της 28ης προς την 29η Μαρτίου, οι επαναστάτες είχαν συγκεντρωθεί στο Λόφο του Προφήτη Ηλία. Όταν ο Τούρκος διοικητής Χασάν αγάς απέρριψε την πρόταση του Διάκου για παράδοση, άρχισε η επίθεση. Στις 31 Μαρτίου, οι Τούρκοι οι οποίοι είχαν κλειστεί στον πύργο Ώρα, παραδόθηκαν και την 1η Απριλίου στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, οι επίσκοποι Σαλώνου, Ταλαντίου και Αθηνών ευλόγησαν την Επαναστατική σημαία του Διάκου. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης, η πόλη δοκιμάστηκε επανειλημμένα από τις τουρκικές στρατιές. Κατά τις επιχειρήσεις του 1828 στην Ανατολική Στερεά με επικεφαλή το Δημήτριο Υψηλάντη, οι Τούρκοι που βρισκόταν στη Λιβαδειά πολιορκήθηκαν από το σώμα του Βάσου Μαυροβουνιώτη και από άτακτο ιππικό και στις 5 Νοεμβρίου 1828 παρέδωσαν την πόλη. Νέο τουρκικό σώμα τώρα, υπό τον Μαχμούτ πασά, κατέλαβε και πάλι τη Λιβαδειά, αναγκάστηκε όμως να την εγκαταλείψει στις 8 Φεβρουαρίου του 1829. Οι κάτοικοι οι οποίοι είχαν διαφύγει σε άλλες περιοχές επανήλθαν. Άρχισε η λειτουργία του σχολείου με τη φροντίδα του Καποδίστρια και το 1841 η πόλη ήταν ένα από τα εύρωστα οικονομικά κέντρα του νεοελληνικού κράτους.
Σήμερα είναι μια δραστήρια επαρχιακή πόλη, αμφιθεατρική και με όμορφους περιπάτους στα πάρκα της και γύρω από το ποτάμι.