Η Χώρα είναι το στολίδι της Πάτμου και η πρωτεύουσα το νησιού. Χτισμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να διακρίνεται από πολλά ναυτικά μίλια μακριά, σε κερδίζει από την πρώτη φορά που την αντικρίζεις. Με το μοναστήρι να δεσπόζει στην κορυφή της, τα αρχοντικά που το περιτριγυρίζουν και με τη γλυκιά μυρωδιά από τα γιασεμιά,τα γεράνια και τους βασιλικούς είναι άνετα μία από τις ομορφότερες ¨Χώρες¨ των νησιών του Αιγαίου.
Έχει ενταχθεί από το 1999 στη λίστα που έχει καταρτίσει η UNESCO (ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση της Επιστήμες και τον Πολιτισμό) για τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Η αιτιολογία είναι η εξής:
« Η Χώρα της Πάτμου είναι ένας από τους λίγους οικισμούς στην Ελλάδα που έχουν εξελιχθεί αδιαλείπτως από τον 12ο αιώνα. Υπάρχουν μερικά άλλα μέρη του κόσμου όπου θρησκευτικές τελετές, που χρονολογούνται από την παλαιοχριστιανική περίοδο εφαρμόζονται ακόμη αμετάβλητες. Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και το σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο, μαζί με τον μεσαιωνικό οικισμό Χώρα, αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα της παραδοσιακή Ελληνικής Ορθόδοξης και κέντρο προσκυνήματος εξαιρετικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον". (http://whc.unesco.org/en/list/942 )
Οι δυο κεντρικές πλατείες είναι η Πλατεία του Ξάνθου και η Πλατεία της Αγίας Λεσβίας (Λεβιάς). Τα πρώτα σπίτια της Χώρας χτίστηκαν παράλληλα με την ανοικοδόμηση της μονής και ανήκαν σε Κωνσταντινουπολίτες (συνοικία 'Αλλοτινά΄), Κρητικούς ('συνοικία 'Κρητικά')και Μικρασιάτες.