“Γέροι”, “κορέλες”, “φράγκοι”...είναι Απόκριες στη Σκύρο και το έθιμο καλά κρατεί εδώ και αιώνες, με ένθερμους συμμετέχοντες όλων των ηλικιών.
Είναι το βασικό γεγονός του νησιού και γνωστό σε όλη την Ελλάδα. Οι ρίζες του χάνονται πίσω στο χρόνο ωστόσο οι πρώτες γραπτές αναφορές για το μοναδικό αυτό έθιμο εντοπίζονται γύρω στο 1900 από τον J.C. Lawson το 1901 στο έργο “Η νήσος Σκύρος” του Μιχαήλ Κωνσταντινίδη.
Η ιστορία που συνοδεύει το “βροντερό” έθιμο είναι ότι όταν ένας τσοπάνης έχασε τα πρόβατα του, ανάστατος ζώθηκε τα κουδούνια του στη μέση του και περιφερόταν αναζητώντας τα. Όμως άλλο ο ήχος από έναν τσοπάνη ζωσμένο με κουδούνια και άλλο από δεκάδες ένθερμους “Κουδουνάτους”.
Το πρώτο λοιπόν έθιμο που θα συναντήσετε στη Σκύρο την Αποκριά είναι οι Κουδουνάτοι,
μια τριάδα που αποτελείται από το “γέρο”, την “κορέλα” και το “φράγκο”. Πρωταγωνιστής κάθε τριάδας, ο “γέρος”, που ζωσμένος με δεκάδες μεγάλα χάλκινα κουδούνια κουνά ρυθμικά τη μέση του προκαλώντας τους ανεπανάληπτους αυτούς ήχους. Η λοιπή του αμφίεση, που να σημειώσουμε εδώ ότι ζυγίζει γύρω στα 50 κιλά, αποτελείται από μαύρη τσοπάνικη κάπα, άσπρο μάλλινο κοντοβράκι, άσπρες υφαντές κάλτσες που στερεώνονται με μαύρες καλτσοδέτες και βέβαια τα χαρακτηριστικά πέτσινα σανδάλια του νησιού τα “τροχάδια”. Σαν μάσκα για να κρύβει το πρόσωπο φορά την προβιά νεογέννητου γιδιού στην οποία έχουν γίνει δύο τρύπες για τα μάτια. Παίρνει λοιπόν το ραβδί του, στολισμένο με αγριολούλουδα και ξεκινά την περιοδεία στα σοκάκια της Χώρας, συνοδευόμενος από την “κορέλα” που είναι ντυμένη με την παραδοσιακή Σκυριανή φορεσιά και τον “φράγκο” που είναι ντυμένος με ρούχα ευρωπαϊκά και έχει στη μέση του ένα κουδούνι. Η κίνηση της μέσης και ο ρυθμικός βηματισμός του “γέρου” που κατά διαστήματα στέκεται και κάνει μια χαρακτηριστική κίνηση με όλο το σώμα, παράγουν τους φοβερούς ήχους που θα σας συνοδεύουν για αρκετές μέρες μετά. Οι Σκυριανοί που τιμούν την παράδοση και φροντίζουν για τη διαιώνισή της μυούν από μικρά τα παιδιά στο έθιμο του “γέρου”, τους φορούν ωστόσο μικρότερα κουδούνια ή παλιότερα τενεκεδάκια για να μαθαίνουν τον τελετουργικό χορό.
Το Σκυριανό καρναβάλι όμως έχει και συνέχεια. Τη διονυσιακή έκσταση από τα κουδουνίσματα ακολουθεί το Σάββατο το μεσημέρι, η “Τράτα”. Εδώ τα πράγματα θυμίζουν από άποψη ενδυμασίας το καρναβάλι όπως το συναντάμε σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας με τη διαφορά ότι οι μασκαρεμένοι επιδίδονται σε απαγγελίες σατυρικών στίχων. Σκυριανή, διεθνής, πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα μπαίνουν στο στόχαστρο των καρναβαλιστών με τα ευφάνταστα στιχάκια τους μετά την απαγγελία να παραδίδονται προς αρχειοθέτηση!
Και φτάνουμε στην Καθαρά Δευτέρα, όπου οι Σκυριανοί φορώντας παραδοσιακές φορεσιές κάθονται γύρω από τα τραπέζια που έχουν στηθεί σε όλη την αγορά και απολαμβάνουν τα νόστιμα σαρακοστιανά. Τα τραπέζια (τα τσιμπούσια) με τις παραδοσιακές πίτες, τους βολβούς, τα φρέσκα θαλασσινά, τις λαγάνες και βέβαια το τσίπουρο που ρέει άφθονο γίνονται η απαραίτητη αποθεραπεία από το ξεφάντωμα των προηγούμενων ημερών.
Οι αποκριές στη Σκύρο θα σας δώσουν σίγουρα πολλές εικόνες για να περιγράψετε, θα σας θυμίσουν την ομορφιά της παράδοσης και κάθε φορά που ακούτε για τη Σκύρο θα σας πλημμυρίζει μια γλυκιά νοσταλγία.