Ονομαστή πόλη κατά την αρχαιότητα, εμπορικό κέντρο του νομού στη σύγχρονη εποχή. Χτισμένη ανάμεσα σε εφτά λόφους, γενέτειρα του Διονύσου, του Ηρακλή, του Οιδίποδα και του Πίνδαρου γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την αρχαιότητα αλλά και τη συντριπτική καταστροφή από το Μέγα Αλέξανδρο.
Τα ευρήματα δείχνουν ίχνη κατοίκησης εδώ και 5.000 χρόνια, ώστε αυτό που σήμερα είναι το σύγχρονο κέντρο της πόλης ήταν άλλοτε η Καδμεία. Από ανασκαφές σε διάσπαρτα σημεία του κεντρικού ιστού της πόλης έχουν προκύψει οι θέσεις που υπήρχαν και υποδεικνύονται με σχετική σήμανση, το ανάκτορο και οι επτά Πύλες της Καδμείας, γνωστές και από τις αναφορές στην αρχαία δραματουργία. Σε κεντρικό σημείο βρίσκεται η Πλατεία Καδμείας, όπου βρισκόταν το μαντείο του Τειρεσία, γνωστός και με το όνομα ¨Πούρος του Καβαλάρη¨. Εντός της Καδμείας βρίσκεται και ο λόφος του Αμφείου με αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα.
Όμως αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ευρύτερη περιοχή της Θήβας αφού δυτικά της πόλης και σε απόσταση 8χλμ υπάρχει το Καβείριο, ιερό που ήταν αφιερωμένο στον Κάβειρο και τον Παίδα. Δίπλα στο ιερό υπάρχει θέατρο της Ελληνιστικής περιόδου.
Το εντυπωσιακό ανάγλυφο της πόλης και η πεδιάδα που την περιβάλει της έδωσαν κατά την αρχαιότητα την ονομασία Αόνιον Πεδίο. Εξαιτίας των εντυπωσιακών χρωματισμών που αποκτούν τα γύρω βουνά υπό το φως του ήλιου που δύει, η περιοχή χαρακτηριζόταν επίσης πολυφόρος ή πολύπυρος και στα μέρη αυτά λέγεται πως είχε κρύψει ο Δίας την Ευρώπη κατά τη μυθολογία. Το όμορφο θέαμα εμπλουτίζεται από την παρουσία των βουνών του Ελικώνα και του Παρνασσού προς τα δυτικά της πόλης.
Ανατολικά της πόλης υπάρχει το τεχνητό περιαστικό άλσος του Μοσχοποδίου, στο οποίο είναι κτισμένη η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, καθώς και η εκκλησία του Ευαγγελιστή Λουκά με το  παλαιό νεκροταφείο Θήβας, όπου υπάρχει ο μαρμάρινος τάφος του Ευαγγελιστή Λουκά και φυλάσσεται τμήμα της Αγίας Κάρας του.
Η Θήβα είναι κατά βάση πεδινή ωστόσο σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, την οποία μπορεί κανείς να συναντήσει είτε στον Κορινθιακό κόλπο είτε στο Βόρειο Ευβοϊκό κόλπο. Στο Βόρειο Ευβοϊκό υπάρχει η παραλία της αρχαίας Ανθηδώνας και η ακτή Σκορπονέρια. Στον Κορινθιακό υπάρχουν πολύ περισσότερες προσβάσιμες ακτές, όπως το Πόρτο Γερμενό, η Ψάθα, το Σαράντι, ο Άγιος Βασίλης, ο Άγιος Νικόλαος, οι Αλυκές, το Καλαμάκι και η Λιβαδόστρα.
Από τη Θήβα όμως δεν λείπουν και τα τοπικά έθιμα με πιο γνωστό το έθιμο του Βλάχικου Γάμου που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο το τελευταίο σαββατοκύριακο της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα. Πρόκειται για μια αναπαράσταση γάμου με αρκετά Διονυσιακά στοιχεία ως κατάλοιπο της πανάρχαιας λατρείας του θεού Διονύσου, παραδοσιακή μουσική και κυρίως με πολύ περιπαικτική διάθεση.
Καθώς η πόλη είναι κυρίως αγροτική και κτηνοτροφική στις συνοικίες της αλλά και στα γύρω χωριά υπάρχουν χασαποταβέρνες, όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει κρέας κομμένο και ψημένο με μοναδικό ντόπιο τρόπο.