Πως φάνταζαν άραγε στην ακμή τους τα παλάτια που ακόμη και τα ερείπιά τους προκαλούν θαυμασμό; Είναι άραγε οι στοές στο Καστέλλι της Μεσσαράς ο λαβύρινθος στον οποίο ζούσε ο Μινώταυρος; Χόρευαν όντως οι Κουρήτες τον πυρρίχιο χορό, για να μην ακουστεί το κλάμα του νεογέννητου Δία στο Ιδαίο Άντρο; Αυτές είναι λιγοστές από τις απορίες που μπορεί να έρθουν στο νου σας κατά την περιήγηση στον νομό Ηρακλείου. Ο νομός Ηρακλείου βρίσκεται στο μέσον της μεγαλονήσου (Κρήτης), βρέχεται από βόρεια και νότια από το Αιγαίο και το Λιβυκό Πέλαγος αντίστοιχα, ενώ στο κέντρο του υψώνεται το όρος Ίδη, ο γνωστός Ψηλορείτης.
Ο Άγγλος αρχαιολόγος Έβανς με τις ανασκαφές του έφερε στο φως τα απομεινάρια ενός πολιτισμού που, όπως φανερώνουν τα ευρήματα, ήταν από τους σπουδαιότερους της εποχής του. Τον ονόμασε Μινωικό. Η ακμή του τοποθετείται γύρω στο 2000 π.Χ, εποχή κατά την οποία κτίζονται μεγαλόπρεπα ανάκτορα σε όλη την Κρήτη, με κυριότερο αυτό της Κνωσού, που ήταν και το διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Δεύτερο κατά σπουδαιότητα και όχι λιγότερο γνωστό είναι το ανάκτορο της Φαιστού. Σύμφωνα με μια υπόθεση ο μινωικός πολιτισμός δέχθηκε ισχυρό πλήγμα από την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, που επέφερε τη σταδιακή παρακμή του. Όταν έπειτα από σκληρούς πολύχρονους αγώνες το 69 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατακτούν το νησί, πρωτεύουσα γίνεται η Γόρτυνα, που στην ακμή της φτάνει τις 300 χιλιάδες κατοίκους. Τον 9^ο αιώνα Άραβες Σαρακηνοί αποβιβάζονται στο νησί κι ο αρχηγός τους καίει τα πλοία του, ώστε να αγωνιστούν οι στρατιώτες του για την κατάκτηση αυτής της γης που ''ρέει μέλι και γάλα''. Οι Άραβες νικούν και χτίζουν την πρωτεύουσά τους περίπου στη θέση του σημερινού Ηράκλειου. Την περιβάλλουν με τείχη και τάφρους, από τις οποίες η πόλη πήρε το όνομα Χάνδακας. Το 961 μ. Χ. ο Νικηφόρος Φωκάς θα ανακαταλάβει το νησί, το οποίο παραμένει υπό τη διοίκηση της Αυτοκρατορίας των Ρωμαίων μέχρι το 1212 μ. Χ, όταν περνά στην κυριαρχία των Ενετών. Ακολουθούν ταραγμένα χρόνια, με τους Κρήτες να αγωνίζονται κατά των Ενετών, αλλά όταν αργότερα το νησί δέχεται την επίθεση των Οθωμανών, Κρήτες και Ενετοί πολεμούν πλάι-πλάι στην πολιορκία του Χάνδακα, που πέφτει τελικά το 1669, ύστερα από εικοσαετή πολιορκία, στα τουρκικά χέρια. Η επανάσταση του 1821 βρίσκει τους Κρήτες να αγωνίζονται για την ελευθερία τους, ενώ το έτος 1898 ιδρύεται η Κρητική Πολιτεία. Στις αρχές του 20^ου αι. στην Κρήτη συνυπάρχουν χριστιανικές και τουρκικές συνοικίες, μέχρι το 1923, όταν σε ανταλλαγή πληθυσμών οι Τούρκοι φεύγουν από το νησί. Τελευταίος σταθμός στην πολύπαθη ιστορία της Κρήτης η Γερμανική κατοχή, που έφερε μαύρα σύννεφα στο νησί από τον Μάη του 1941 μέχρι το 1944.
Έκτοτε Γερμανοί και πλήθος άλλων εθνοτήτων έρχονται στο ελεύθερο πλέον νησί, για να απολαύσουν την άγρια φύση του, τα όμορφα ακρογιάλια του, τις ήρεμες εύφορες κοιλάδες του, αλλά και τους νόστιμους καρπούς της κρητικής γης.
Ο νομός Ηρακλείου με αμέτρητα μικρά χωριά σκορπισμένα σε όλη την επικράτεια του να διατηρούν ακόμα την παράδοση, με μαγικούς αρχαιολογικούς χώρους, με ποικιλόμορφες παραλίες και φύση γενικότερα, υποδέχεται τους επισκέπτες του καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τους καλοκαιρινούς μήνες ιδιαίτερα, στα μικρά και τα μεγάλα χωριά καθώς και στην ίδια την πόλη του Ηρακλείου διοργανώνονται εκδηλώσεις με κυρίαρχα στοιχεία τη λαϊκή παράδοση και την παραδοσιακή κρητική μουσική.
Το βόρειο τμήμα του νομού είναι πιο ανεπτυγμένο, με τα τουριστικά θέρετρα να κυριαρχούν, ενώ το νότιο λόγω της δυσκολότερης πρόσβασης παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα: διατηρεί περισσότερο τη φυσική ομορφιά, με τα δύσβατα βουνά να παντρεύονται αρμονικά με τα καταγάλανα νερά, αποτελώντας ιδανικό προορισμό για όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, να εξερευνούν και να ανακαλύπτουν.