Το χωριουδάκι αυτό είναι από τους αρχαιότερους οικισμούς της Νάξου και απέχει μόλις 8 χλμ από τη Χώρα. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε ένα καταπράσινο τοπίο που οφείλεται στα τρεχούμενα νερά που άλλοτε έδιναν κίνηση στους νερόμυλους που κοσμούν ακόμη το τοπίο. Άλλωστε εδώ κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους υπήρχε το υδραγωγείο του Φλεριού από όπου μεταφέρονταν νερό για την ύδρευση της Χώρας. Τμήματα του συστήματος ύδρευσης είναι ακόμη εμφανή στην διαδρομή προς το λιμάνι. Λίγο έξω από το χωριό κατευθυνόμενοι από Μέλανες προς Κυνίδαρο θα δείτε μια πινακίδα προς αρχαίο λατομείο Φλεριού. Εκεί σε ένα περιβόλι θα δείτε ξαπλωμένο έναν ημιτελή 6μετρο κούρο. Αναπαριστά ένα γυμνό έφηβο και η δημιουργία του πηγαίνει πίσω περίπου στο 570 π.Χ. Ένα ακόμη στοιχείο που μαρτυρά την παλαιότητα του χωριού. Σε δύο περίπου χιλιόμετρα βατό χωματόδρομο προς Καλαμίτσια θα συναντήσετε το εγκαταλειμμένο πλέον αλλά άλλοτε εντυπωσιακό παλάτι των Ιησουιτών. Χτισμένο το 1673 από το μοναχό Ροβέρτο Σωζέ ήταν η εξοχική κατοικία των μοναχών μέσα στην εύφορη κοιλάδα. Εντοπίστε και τον περιστερώνα που παραμένει εντυπωσιακός παρότι χρήζει αποκατάστασης. Στις Μέλανες θα βρείτε παραδοσιακά καφενεία αλλά και ταβέρνες όπου μπορείτε να δοκιμάσετε “κόκορα κρασάτο” την τοπική σπεσιαλιτέ!